એવીડન્સ એક્ટની કલમ ૯૦ અન્વયે ત્રીસ વર્ષ જૂના દસ્તાવેજો અંગે ધારણા
ભારતીય પુરાવા અધિનિયમ, ૧૮૭૨ ની કલમ ૯૦, ત્રીસ વર્ષ જૂના દસ્તાવેજોની સત્યતાની ધારણા સાથે સંબંધિત છે. જ્યાં કોઈ દસ્તાવેજ, જે ત્રીસ વર્ષ જૂનો હોવાનો દાવો કરતો હોય અથવા સાબિત થતો હોય, તે કોઈપણ કસ્ટડીમાંથી રજૂ કરવામાં આવે છે, જેને કોર્ટ ચોક્કસ કેસમાં યોગ્ય માને છે. કોર્ટ એવું માની શકે છે કે, આવા દસ્તાવેજના સહી અને દરેક અન્ય ભાગ, જે કોઈ ચોક્કસ વ્યક્તિના હસ્તાક્ષરમાં હોવાનો દાવો કરે છે, તે વ્યક્તિના હસ્તાક્ષરમાં છે, અને અમલમાં મૂકાયેલા અથવા પ્રમાણિત દસ્તાવેજના કિસ્સામાં, તે યોગ્ય રીતે અમલમાં મૂકાયો હતો.
આ કલમ અન્વયે મુખ્યત્વે નીચે મુજબના પરિબળો ધ્યાને લેવામાં આવે છે:
દસ્તાવેજની ઉંમર: દસ્તાવેજ ઓછામાં ઓછો ત્રીસ વર્ષ જૂનો હોવો જોઈએ.
યોગ્ય કસ્ટડી: દસ્તાવેજ એવી કસ્ટડીમાંથી રજૂ કરવો જોઈએ જેને કોર્ટ આવા દસ્તાવેજ માટે યોગ્ય માને છે.
ખરાઈની ધારણા: કોર્ટ એવું માની શકે છે કે દસ્તાવેજની સહી, હસ્તલેખન અને અમલ/પ્રમાણન વાસ્તવિક છે.
વિવેકાધીન સત્તા: આ ધારણાને લાગુ કરવાનો કોર્ટ પાસે વિવેકાધીન સતા છે, એટલે કે તે દરેક કેસમાં ફરજિયાત નથી.
ઉદ્દેશ:
આ કલમનો ઉદેશ ખૂબ જૂના દસ્તાવેજોની અધિકૃતતા સાબિત કરવાની વ્યવહારિક મુશ્કેલીઓને નિવારવાનો છે, કારણ કે લાંબા સમય પછી સહીઓ, હસ્તલેખન અથવા અમલ સાબિત કરવું પડકારજનક બની જાય છે.
ઉદાહરણો:
(a) A લાંબા સમયથી જમીનની મિલકતનો કબજો ધરાવે છે. તે જમીન સંબંધિત તેના કબજાના દસ્તાવેજોમાંથી તેના માલિકી હક દર્શાવે છે. તે યોગ્ય કબજો છે.
(b) A ગીરો લેનાર છે, તે જમીનની મિલકત સંબંધિત દસ્તાવેજો રજૂ કરે છે, આમ, ગીરો રાખનાર કબજો ધરાવે છે. તે યોગ્ય કબજો છે.
(c) A અને B તેમની જમીનનું જોડાણ કરે છે, A, B ના કબજામાં રહેલી જમીન સંબંધિત દસ્તાવેજો રજૂ કરે છે, જે B દ્વારા સુરક્ષિત કબજા માટે તેની પાસે જમા કરવામાં આવ્યા હતા. તે યોગ્ય કબજો છે.